𝐇𝐈𝐒𝐓𝐎𝐑𝐘 𝐎𝐅 𝐌𝐀𝐋𝐀𝐘 𝐋𝐀𝐍𝐆𝐔𝐀𝐆𝐄
LỊCH SỬ CỦA CỦA TIẾNG MÃ LAI
The modern Malay language is one of the major languages of the world.⁽¹⁾ It is an important language, not only spoken natively in the Malay areas of Southeast Asia, but also serves as a national language in four countries: Brunei, Indonesia, Malaysia, and Singapore. ⁽²⁾
Ngôn ngữ Mã Lai hiện đại là một trong những ngôn ngữ chính trên thế giới.⁽¹⁾ Đây là một ngôn ngữ quan trọng, không chỉ được sử dụng bản địa ở các khu vực Mã Lai ở Đông Nam Á mà còn là ngôn ngữ quốc gia ở bốn quốc gia: Brunei, Indonesia, Malaysia, và Singapore. ⁽²⁾
Malay originated from the 𝐏𝐫𝐨𝐭𝐨-𝐀𝐮𝐬𝐭𝐫𝐨𝐧𝐞𝐬𝐢𝐚𝐧 languages that arrived together with the Austronesian expansions into Southeast Asia from 2000 B.C.⁽³⁾ By the early Millenium CE, Malayic tribes established settlements in coastal areas of Mainland Southeast Asia and the outlying Islands. ⁽³⁾ Based on the re-construction of Proto-Chamic, structural similarities between 𝐏𝐫𝐨𝐭𝐨-𝐂𝐡𝐚𝐦𝐢𝐜 and 𝐏𝐫𝐨𝐭𝐨 𝐌𝐚𝐥𝐚𝐲𝐢𝐜 languages are particularly clear in their phonologies. ⁽⁴⁾ This is based on the discovery of Đ𝐨̂𝐧𝐠 𝐘𝐞̂𝐧 𝐂𝐡𝐚̂𝐮 inscription from the 4th century CE. Linguists speculate a 𝐌𝐚𝐥𝐚𝐲𝐢𝐜-𝐂𝐡𝐚𝐦𝐢𝐜 dialect continuum in Mainland Southeast Asia before it was disrupted by the southward expansion of Khmer and later Thai, beginning from the 6th century. ⁽⁴⁾
Tiếng Mã Lai có nguồn gốc từ các ngôn ngữ 𝐏𝐫𝐨𝐭𝐨-𝐀𝐮𝐬𝐭𝐫𝐨𝐧𝐞𝐬𝐢𝐚𝐧 xuất hiện cùng với sự bành trướng của người Nam Đảo vào Đông Nam Á từ năm 2000 trước Công Nguyên⁽³⁾ Đến đầu Thiên niên kỷ CN, các bộ lạc Mã Lai đã thành lập các khu định cư ở các khu vực ven biển của lục địa Đông Nam Á và các đảo xa xôi. ⁽³⁾ Dựa trên sự tái tạo của Proto-Chamic, sự tương đồng về cấu trúc giữa ngôn ngữ 𝐏𝐫𝐨𝐭𝐨-𝐂𝐡𝐚𝐦𝐢𝐜 và 𝐏𝐫𝐨𝐭𝐨 𝐌𝐚𝐥𝐚𝐲 đặc biệt rõ ràng trong âm vị học của chúng. ⁽⁴⁾ Điều này dựa trên việc phát hiện ra dòng chữ Đ𝐨̂𝐧𝐠 𝐘𝐞̂𝐧 𝐂𝐡𝐚̂𝐮 từ thế kỷ thứ 4 CN. Các nhà ngôn ngữ học suy đoán về một chuỗi phương ngữ 𝐌𝐚𝐥𝐚𝐲𝐢𝐜-𝐂𝐡𝐚𝐦𝐢𝐜 ở Đông Nam Á lục địa trước khi nó bị gián đoạn bởi sự bành trướng về phía nam của tiếng Khmer và sau đó là tiếng Thái, bắt đầu từ thế kỷ thứ 6. ⁽⁴⁾
Regional varieties of Malayic languages developed separately from here on, producing variants like the Old Malay, Classical Malay, and other local dialects. ⁽⁵⁾ The 𝐎𝐥𝐝 𝐌𝐚𝐥𝐚𝐲, characterized by heavy influence of Indian languages, is most associated with stone inscriptions of Srivijaya. The oldest of these inscriptions was from the 7th century. The 𝐂𝐥𝐚𝐬𝐬𝐢𝐜𝐚𝐥 𝐌𝐚𝐥𝐚𝐲 on the other hand, was largely influenced by the Middle Eastern languages after Islamization, of which the oldest inscription was from the Terengganu Inscription dated 1303. The precise relationship between Classical Malay and Old Malay is problematic and uncertain, ⁽⁶⁾ due to the existence of several morphological and syntactic peculiarities, and affixes of the Old Malay that are familiar from the related Batak language but are not found in the oldest texts of Classical Malay. ⁽⁵⁾ It may be the case that the language termed as “𝐎𝐥𝐝 𝐌𝐚𝐥𝐚𝐲” 𝐢𝐬 𝐚 𝐜𝐥𝐨𝐬𝐞 𝐜𝐨𝐮𝐬𝐢𝐧, 𝐧𝐨𝐭 𝐚𝐧 𝐚𝐧𝐜𝐞𝐬𝐭𝐨𝐫 𝐨𝐟 𝐂𝐥𝐚𝐬𝐬𝐢𝐜𝐚𝐥 𝐌𝐚𝐥𝐚𝐲. ⁽⁵⁾
Các dạng ngôn ngữ Mã Lai theo khu vực được phát triển riêng biệt kể từ đây trở đi, tạo ra các biến thể như tiếng Mã Lai cổ, tiếng Mã Lai cổ điển và các phương ngữ địa phương khác. ⁽⁵⁾ Chữ 𝐎𝐥𝐝 𝐌𝐚𝐥𝐚𝐲, đặc trưng bởi ảnh hưởng nặng nề của ngôn ngữ Ấn Độ, hầu hết đều gắn liền với các bản khắc trên đá của Srivijaya. Bản khắc cổ nhất trong số này có từ thế kỷ thứ 7. Mặt khác, 𝐂𝐥𝐚𝐬𝐬𝐢𝐜𝐚𝐥 𝐌𝐚𝐥𝐚𝐲 phần lớn bị ảnh hưởng bởi các ngôn ngữ Trung Đông sau khi Hồi giáo hóa, trong đó bản khắc cổ nhất là từ Bản khắc Terengganu ngày 1303. Mối quan hệ chính xác giữa tiếng Mã Lai cổ điển và tiếng Mã Lai cổ là có vấn đề và không chắc chắn, ⁽⁶ ⁾ đến hạn đến sự tồn tại của một số đặc điểm hình thái và cú pháp, cũng như các phụ tố của tiếng Mã Lai cổ quen thuộc với ngôn ngữ Batak có liên quan nhưng không được tìm thấy trong các văn bản cổ nhất của tiếng Mã Lai cổ điển. ⁽⁵⁾ Có thể xảy ra trường hợp ngôn ngữ gọi là “𝐎𝐥𝐝 𝐌𝐚𝐥𝐚𝐲” có quan hệ họ hàng gần gũi, nhưng không phải tổ tiên của tiếng Mã Lai cổ.
The Classical Malay that was developed from the local languages in the 𝐌𝐚𝐥𝐚𝐲 𝐩𝐞𝐧𝐢𝐧𝐬𝐮𝐥𝐚, became an important literary language beginning from the era of 𝐌𝐞𝐥𝐚𝐤𝐚 𝐒𝐮𝐥𝐭𝐚𝐧𝐚𝐭𝐞 in the 15th century. ⁽⁷⁾The flowering of Classical Malay literature in the Malay peninsula that continued under 𝐉𝐨𝐡𝐨𝐫 𝐒𝐮𝐥𝐭𝐚𝐧𝐚𝐭𝐞 until 19th century, had produced thousands of literary works that enrich the development of Malay language. The language became an aspect of the prestige of the Malay sultanates and considered as a language of the learned in Southeast Asia in 17th and 18th century comments. ⁽⁸⁾ Throughout the centuries, it spread to the whole Southeast Asia through trade, Islamic proliferation, Malay diaspora, and colonization, and progressively became the 𝐥𝐢𝐧𝐠𝐮𝐚 𝐟𝐫𝐚𝐧𝐜𝐚 of the region. ⁽⁹⁾ The Malay language evolved into a modern language through the literary works of 𝐀𝐛𝐝𝐮𝐥𝐥𝐚𝐡 𝐌𝐮𝐧𝐬𝐡𝐢 (1796–1854), a Malacca-born Munshi of Singapore, highly regarded as the father of modern Malay literature. ⁽¹⁰⁾ During the first 𝐊𝐨𝐧𝐠𝐫𝐞𝐬 𝐏𝐞𝐦𝐮𝐝𝐚 of Indonesia held in 1926, in the 𝐒𝐮𝐦𝐩𝐚𝐡 𝐏𝐞𝐦𝐮𝐝𝐚, Malay was proclaimed as the 𝐮𝐧𝐢𝐟𝐲𝐢𝐧𝐠 𝐥𝐚𝐧𝐠𝐮𝐚𝐠𝐞 𝐟𝐨𝐫 𝐈𝐧𝐝𝐨𝐧𝐞𝐬𝐢𝐚.⁽¹¹⁾⁽¹²⁾ The language was later renamed “𝐈𝐧𝐝𝐨𝐧𝐞𝐬𝐢𝐚𝐧” during the second congress in 1928.
Tiếng Mã Lai cổ điển được phát triển từ các ngôn ngữ địa phương trong 𝐌𝐚𝐥𝐚𝐲 𝐩𝐞𝐧𝐢𝐧𝐬𝐮𝐥𝐚, đã trở thành một ngôn ngữ văn học quan trọng bắt đầu từ thời đại 𝐌𝐞𝐥𝐚𝐤𝐚 𝐒𝐮𝐥 𝐭𝐚𝐧𝐚𝐭𝐞 vào thế kỷ 15. ⁽⁷⁾Sự nở rộ của văn học Mã Lai cổ điển ở bán đảo Mã Lai kéo dài dưới 𝐉𝐨𝐡𝐨𝐫 𝐒𝐮𝐥𝐭𝐚𝐧𝐚𝐭𝐞 cho đến thế kỷ 19, đã tạo ra hàng nghìn tác phẩm văn học làm phong phú thêm sự phát triển của ngôn ngữ Mã Lai. Ngôn ngữ này đã trở thành một khía cạnh uy tín của các vương quốc Mã Lai và được coi là ngôn ngữ của giới học giả ở Đông Nam Á trong các bình luận thế kỷ 17 và 18. ⁽⁸⁾ Trong suốt nhiều thế kỷ, nó đã lan rộng ra toàn bộ Đông Nam Á thông qua thương mại, sự phổ biến của Hồi giáo, cộng đồng người Mã Lai và quá trình thuộc địa hóa, và dần dần trở thành 𝐥𝐢𝐧𝐠𝐮𝐚 𝐟𝐫𝐚𝐧𝐜𝐚 của khu vực. ⁽⁹⁾ Ngôn ngữ Mã Lai phát triển thành ngôn ngữ hiện đại thông qua các tác phẩm văn học của 𝐀𝐛𝐝𝐮𝐥𝐥𝐚𝐡 𝐌𝐮𝐧𝐬𝐡𝐢 (1796–1854), một Munshi sinh ra ở Malacca của Singapore, được đánh giá cao là cha đẻ của văn học Mã Lai hiện đại. ⁽¹⁰⁾ Trong 𝐊𝐨𝐧𝐠𝐫𝐞𝐬 𝐏𝐞𝐦𝐮𝐝𝐚 đầu tiên của Indonesia được tổ chức vào năm 1926, tại 𝐒𝐮𝐦𝐩𝐚𝐡 𝐏𝐞𝐦 𝐮𝐝𝐚, tiếng Mã Lai được tuyên bố là 𝐮𝐧𝐢𝐟𝐲𝐢𝐧𝐠 𝐥𝐚𝐧𝐠𝐮𝐚𝐠𝐞 𝐟𝐨𝐫 𝐈𝐧𝐧𝐠𝐮𝐚𝐠𝐞 𝐬𝐢𝐚.⁽¹¹⁾⁽¹²⁾ Ngôn ngữ này sau đó được đổi tên thành “𝐈𝐧𝐝𝐨𝐧𝐞𝐬𝐢𝐚𝐧” trong Đại hội lần thứ hai năm 1928.
𝐑𝐞𝐟𝐞𝐫𝐞𝐧𝐜𝐞𝐬
⁽¹⁾ Collins (1998), p. 80
⁽²⁾ Collins (1998), p. 82
⁽³⁾ Andaya (2001), p. 317
⁽⁴⁾ Adelaar (2004), p. 12
⁽⁵⁾ Teeuw (1959), p. 141-143
⁽⁶⁾ Adelaar (1985), p. 191
⁽⁷⁾ Sneddon (2003), p. 74-77
⁽⁸⁾ Milner (2010), p. 81
⁽⁹⁾ Sneddon (2003), p. 59
⁽¹⁰⁾ Brakel (1976), p. 142
⁽¹¹⁾ Fishman (2011), p. 137
⁽¹²⁾ Schieffelin, Woolard, Kroskrity (1998), p. 273
𝐁𝐢𝐛𝐥𝐢𝐨𝐠𝐫𝐚𝐩𝐡𝐲
Andaya, Leonard Y. (2001), “𝑇ℎ𝑒 𝑆𝑒𝑎𝑟𝑐ℎ 𝑓𝑜𝑟 𝑡ℎ𝑒 ‘𝑂𝑟𝑖𝑔𝑖𝑛𝑠’ 𝑜𝑓 𝑀𝑒𝑙𝑎𝑦𝑢” (PDF), Journal of Southeast Asian Studies, 32 (3): 315–330, doi:10.1017/s0022463401000169, S2CID 62886471
Adelaar, K. A. (2004). 𝑊ℎ𝑒𝑟𝑒 𝑑𝑜𝑒𝑠 𝑀𝑎𝑙𝑎𝑦 𝑐𝑜𝑚𝑒 𝑓𝑟𝑜𝑚? 𝑇𝑤𝑒𝑛𝑡𝑦 𝑦𝑒𝑎𝑟𝑠 𝑜𝑓 𝑑𝑖𝑠𝑐𝑢𝑠𝑠𝑖𝑜𝑛𝑠 𝑎𝑏𝑜𝑢𝑡 ℎ𝑜𝑚𝑒𝑙𝑎𝑛𝑑, 𝑚𝑖𝑔𝑟𝑎𝑡𝑖𝑜𝑛𝑠 𝑎𝑛𝑑 𝑐𝑙𝑎𝑠𝑠𝑖𝑓𝑖𝑐𝑎𝑡𝑖𝑜𝑛𝑠. Bijdragen Tot de Taal-, Land- En Volkenkunde, 160(1), 1–30. http://www.jstor.org/stable/27868100
Sneddon, J. N. (2003). 𝑇ℎ𝑒 𝐼𝑛𝑑𝑜𝑛𝑒𝑠𝑖𝑎𝑛 𝑙𝑎𝑛𝑔𝑢𝑎𝑔𝑒 : 𝑖𝑡𝑠 ℎ𝑖𝑠𝑡𝑜𝑟𝑦 𝑎𝑛𝑑 𝑟𝑜𝑙𝑒 𝑖𝑛 𝑚𝑜𝑑𝑒𝑟𝑛 𝑠𝑜𝑐𝑖𝑒𝑡𝑦. Sydney : University of New South Wales Press. ISBN:978-0868405988
Teeuw, A. (1959). 𝑇ℎ𝑒 𝐻𝑖𝑠𝑡𝑜𝑟𝑦 𝑜𝑓 𝑡ℎ𝑒 𝑀𝑎𝑙𝑎𝑦 𝑙𝑎𝑛𝑔𝑢𝑎𝑔𝑒. 𝐴 𝑝𝑟𝑒𝑙𝑖𝑚𝑖𝑛𝑎𝑟𝑦 𝑠𝑢𝑟𝑣𝑒𝑦. Bijdragen tot de taal-, land- en volkenkunde / Journal of the Humanities and Social Sciences of Southeast Asia, 115(2), 138-156. https://doi.org/10.1163/22134379-90002240
Brakel, L. F. (1976). 𝐻𝑎𝑛𝑑𝑏𝑢𝑐ℎ 𝑑𝑒𝑟 𝑂𝑟𝑖𝑒𝑛𝑡𝑎𝑙𝑖𝑠𝑡𝑖𝑘. 𝐻𝑎𝑛𝑑𝑏𝑜𝑜𝑘 𝑜𝑓 𝑂𝑟𝑖𝑒𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑠𝑡𝑢𝑑𝑖𝑒𝑠. Abt. 3, South-East Asia. Bd. 3. Abschnitt 1. Germany: Brill.
Collins, James T (1998), 𝑀𝑎𝑙𝑎𝑦, 𝑊𝑜𝑟𝑙𝑑 𝐿𝑎𝑛𝑔𝑢𝑎𝑔𝑒: 𝐴 𝑆ℎ𝑜𝑟𝑡 𝐻𝑖𝑠𝑡𝑜𝑟𝑦, Dewan Bahasa dan Pustaka, ISBN 978-979-461-537-9
Adelaar, K.A. (1985) 𝑃𝑟𝑜𝑡𝑜-𝑀𝑎𝑙𝑎𝑦, 𝑡ℎ𝑒 𝑟𝑒𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡𝑟𝑢𝑐𝑡𝑖𝑜𝑛 𝑜𝑓 𝑖𝑡𝑠 𝑝ℎ𝑜𝑛𝑜𝑙𝑜𝑔𝑦 𝑎𝑛𝑑 𝑝𝑎𝑟𝑡𝑠 𝑜𝑓 𝑖𝑡𝑠 𝑙𝑒𝑥𝑖𝑐𝑜𝑛 𝑎𝑛𝑑 𝑚𝑜𝑟𝑝ℎ𝑜𝑙𝑜𝑔𝑦, PhD thesis, Leiden University [rev. ed. 1992, Canberra: Pacific Linguistics].
Milner, Anthony (2010), 𝑇ℎ𝑒 𝑀𝑎𝑙𝑎𝑦𝑠 (𝑇ℎ𝑒 𝑃𝑒𝑜𝑝𝑙𝑒𝑠 𝑜𝑓 𝑆𝑜𝑢𝑡ℎ-𝐸𝑎𝑠𝑡 𝐴𝑠𝑖𝑎 𝑎𝑛𝑑 𝑡ℎ𝑒 𝑃𝑎𝑐𝑖𝑓𝑖𝑐), Wiley-Blackwell, ISBN 978-1-4443-3903-1
Schieffelin, Bambi B.; Woolard, Kathryn Ann; Kroskrity, Paul V. (1998). 𝐿𝑎𝑛𝑔𝑢𝑎𝑔𝑒 𝐼𝑑𝑒𝑜𝑙𝑜𝑔𝑖𝑒𝑠: 𝑃𝑟𝑎𝑐𝑡𝑖𝑐𝑒 𝑎𝑛𝑑 𝑇ℎ𝑒𝑜𝑟𝑦. (1998). United Kingdom: Oxford University Press. ISBN 9780195105629
Fishman, Joshua A. (2011) 𝑇ℎ𝑒 𝐸𝑎𝑟𝑙𝑖𝑒𝑠𝑡 𝑆𝑡𝑎𝑔𝑒 𝑜𝑓 𝐿𝑎𝑛𝑔𝑢𝑎𝑔𝑒 𝑃𝑙𝑎𝑛𝑛𝑖𝑛𝑔: “𝑇ℎ𝑒 𝐹𝑖𝑟𝑠𝑡 𝐶𝑜𝑛𝑔𝑟𝑒𝑠𝑠” 𝑃ℎ𝑒𝑛𝑜𝑚𝑒𝑛𝑜𝑛. Germany: De Gruyter. ISBN 9783110848984
Credit Malay World
Content Writer: Anh Tuấn
